Wet- en regelgeving

Op het gebied van bescherming van cultuurgoederen is nationale, Europese en mondiale regelgeving van kracht. In Nederland is deze met uitzondering van de Sanctiemaatregelen, opgenomen in de Erfgoedwet, die op 1 juli 2016 in werking is getreden.

In deze wet is een aantal Nederlandse cultuurwetten gebundeld die te maken hebben met de bescherming van cultuurgoederen. Vooral de hoofdstukken 4 en 6 in de Erfgoedwet zijn van belang. In hoofdstuk 8 in de Erfgoedwet is vermeld hoe handhaving en toezicht zijn geregeld.

De regelgeving is geconcentreerd op de in- en uitvoer van cultuurgoederen en de bescherming van aangewezen cultureel erfgoed tegen onder andere verlies, onrechtmatige uitvoer, illegale opgraving, plundering en vernietiging. Indien wettelijk beschermd erfgoed hieraan wordt blootgesteld, zijn lidstaten in de EU of de partijen die zijn aangesloten bij de UNESCO-verdragen 1970 en 1954 verplicht om in actie te komen wanneer deze wordt aangetroffen op hun grondgebied. Dit vereist internationale samenwerking en afspraken over teruggaveprocedures.

In Nederland werkt de Inspectie Overheidsinformatie en Erfgoed nauw samen met douane en politie en met experts in erfgoedinstellingen en universiteiten. Internationaal wordt onder andere samengewerkt met United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO), International Council of Museums (ICOM), Interpol en World Customs Organization (WCO). 

De Inspectie ziet toe op de naleving van: