Archeologische depots zijn bewaarplaatsen voor vondsten, rapporten en documentatie van opgravingen.
Bijna alle vondsten die bij archeologisch onderzoek opgegraven worden, eindigen in een depot. Nederland telt 37 archeologische depots: 10 provinciale en 27 gemeentelijke depots. Naast de archeologische vondsten worden hier ook alle originele opgravingsdocumentatie, foto’s en rapporten opgeslagen.
Depots zijn dus belangrijk voor het behoud van dit erfgoed: het gehele Nederlandse archeologische geheugen wordt er bewaard. De totale Nederlandse archeologische vondstencollectie ligt momenteel opgeborgen in meer dan 200.000 vondstdozen. De opgravingen zijn vastgelegd op miljoenen tekeningen en foto’s, en in vele duizenden sporenlijsten, dagrapporten en andere archeologische documentatie.
Wie aan archeologie denkt, denkt vaak aan spannende opgravingen en nieuwe ontdekkingen, maar in archeologische depots valt dus ook nog heel wat te beleven. En ook hier worden soms nog spannende ontdekkingen gedaan: vergeten vondsten, van lang geleden uitgevoerde opgravingen, die jarenlang in dozen liggen te wachten op nieuw onderzoek.
Depots zijn interessant om te bezoeken. De meeste kunnen op het internet gevonden worden en zijn voor iedereen toegankelijk. Bijvoorbeeld om vondsten te bekijken, maar ook om eigen onderzoek te doen of informatie te verzamelen.
Wat heb ik gevonden
Heeft u iets gevonden en weet u niet wat het is, dan kunt u bij de meeste depots terecht om uw vondsten te laten determineren. Hetzelfde geldt voor de zogenaamde ArcheoHotspots. Op deze plekken kunt u kennis maken met archeologie en metaaldetectorhobbyisten kunnen er vaak hun vondsten laten bekijken of voorlichting krijgen over het melden van hun vondsten in het landelijke registratiesysteem Archis.
De Inspectie
In de Erfgoedwet is vastgelegd dat alle vondsten en documentatie langdurig behouden moeten worden en voor iedereen toegankelijk moeten blijven. De Inspectie houdt hier toezicht op. Ze onderzoekt onder meer of elk depot voldoende en goede klimaatkamers heeft, of alle documentatie op orde gehouden wordt en of alles eenvoudig teruggevonden kan worden. Kwetsbare materialen, bijvoorbeeld houten voorwerpen uit de prehistorie, moeten regelmatig gecontroleerd worden op achteruitgang en soms moeten voorwerpen opnieuw behandeld worden om te voorkomen dat ze vergaan. Ook daarover worden depots door de Inspectie bevraagd.