Invoer van cultuurgoederen (nieuwe regels vanaf 28 juni 2025)
Invoer van cultuurgoederen
Met ingang van 28 juni 2025 zijn er strengere regels voor de invoer van cultuurgoederen in de Europese Unie. Deze maatregelen zijn neergelegd in een verordening.
Leeswijzer
Op deze pagina wordt de verordening op hoofdlijnen toegelicht, bij het uitklapmenu staat er meer over informatie over de tijdelijke invoer en andere uitzonderingen. En daarnaast is er ook praktische informatie te vinden hoe te registreren, want dat kan vanaf nu!
Hoofdlijnen Verordening (EU) 2019/880
Met ingang van 28 juni 2025 zijn er strengere regels voor de invoer van cultuurgoederen in de Europese Unie. Deze maatregelen zijn neergelegd in Verordening (EU) 2019/880. De maatregelen moeten ervoor zorgen dat alleen cultuurgoederen worden ingevoerd die rechtmatig uit het land van oorsprong werden uitgevoerd. Op die manier moet de Verordening bijdragen aan de bescherming van het culturele erfgoed van landen buiten de Europese Unie en illegale handel in cultuurgoederen tegengaan.
Het belangrijkste element in de Verordening is de verscherpte controle op de invoer van cultuurgoederen die niet in het douanegebied van de Europese Unie werden vervaardigd of ontdekt door middel van:
Invoervergunning voor archeologische voorwerpen en delen van monumenten;
Importeursverklaring voor andere categorieën cultuurgoederen.
De Douane controleert of de invoer volgens de juiste regels verloopt. Als meer onderzoek nodig is, schakelt de Douane de Inspectie Overheidsinformatie en Erfgoed in.
Invoervergunning
Met ingang van 28 juni 2025 is een vergunning vereist voor de legale invoer in de Europese Unie van:
Archeologische voorwerpen of delen van monumenten vervaardigd of ontdekt buiten de Europese Unie;
Ouder dan 250 jaar;
Ongeacht de waarde.
Bij de aanvraag van een invoervergunning verstrekt de aanvrager de benodigde documentatie om aan te tonen dat het cultuurgoed legaal uit het betrokken land werd uitgevoerd. De vergunningaanvraag moet digitaal worden ingediend.Hiervoor is het nodig om een ID-account aan te maken via de Europese Commissie (Traces). Daarnaast is er voor de invoeraangifte voor cultuurgoederen een bescheidcode van de Douane vereist. Welke bescheidcode(s) dit zijn, en wanneer deze moet(en) worden toegepast, wordt op een later moment gecommuniceerd door de Douane.
Importeursverklaring
Met ingang van 28 juni 2025 is het indienen van een verklaring verplicht bij de invoer in de Europese Unie van:
(natuur-)historische, antieke of volkenkundige voorwerpen; kunstvoorwerpen zoals schilderijen, tekeningen, beelden en prenten; manuscripten; boeken; (post-)zegels; archiefmateriaal; meubelen; muziekinstrumenten, vervaardigd of ontdekt buiten de Europese Unie;
Ouder dan 200 jaar;
€18.000 of meer per stuk.
Door middel van de importeursverklaring verklaart de importeur dat het cultuurgoed legaal uit het betrokken land werd uitgevoerd en dat diegene de benodigde documentatie in bezit heeft om dat aan te tonen. De importeursverklaring moet digitaal worden ingediend. Hiervoor is het nodig om een ID-account aan te maken via de Europese Commissie (Traces).
Benodigde documentatie
De aanvrager van een invoervergunning of de indiener van een importeursverklaring moet in bezit zijn van bewijsstukken die aantonen dat het cultuurgoed legaal werd uitgevoerd:
Uitvoervergunning van het land waar de cultuurgoederen zijn vervaardigd of ontdekt. Hoofdregel is dat de aanvrager van een invoervergunning of de indiener van een importeursverklaring kan aantonen dat het betrokken cultuurgoed rechtmatig uit dat land werd uitgevoerd. Als het land van oorsprong ten tijde van de uitvoer een systeem van uitvoervergunningen in gebruik heeft, moet een uitvoervergunning uit dat land kunnen worden overlegd.
In twee gevallen kan van de hoofdregel worden afgeweken:
Het land waar de cultuurgoederen zijn vervaardigd of ontdekt kan niet worden vastgesteld;
De cultuurgoederen zijn al voor 24 april 1972 buiten het land van oorsprong gebracht.
In deze twee gevallen moet in plaats van de legale uitvoer uit het land van oorsprong de legale uitvoer worden aangetoond uit het laatste land waar de cultuurgoederen zich langer dan vijf jaar hebben bevonden.
Vrijstellingen of uitzonderingen
In een aantal gevallen geldt een uitzondering op de plicht om een invoervergunning aan te vragen of een importeursverklaring in te dienen.
Terugkerende goederen
Voert u cultuurgoederen in die niet langer dan drie jaar geleden uit de Europese Unie werden uitgevoerd? Dan is voor de invoer geen invoervergunning of importeursverklaring nodig.
Let op:
- dat sprake is van terugkerende goederen dient te worden aangetoond aan de hand van de oorspronkelijke douaneaangifte ten uitvoer.
Tijdelijke invoer door musea of onderzoeksinstellingen
Musea en andere erfgoed- of onderzoeksinstellingen, zoals archieven of universiteiten, kunnen worden vrijgesteld van de verplichting een invoervergunning aan te vragen of een importeursverklaring in te dienen. Deze instellingen kunnen zich in TRACES NT aanmelden om als vrijgestelde instelling te worden geregistreerd. De vrijstelling kan worden gebruikt onder een aantal voorwaarden:
de aanmelding is door de vergunningverlenende autoriteit gevalideerd;
de vrijstelling geldt alleen als de vrijgestelde instelling cultuurgoederen tijdelijk invoert voor bijvoorbeeld tentoonstelling, restauratie, digitalisering of onderzoek;
van de cultuurgoederen die met gebruikmaking van de vrijstelling worden ingevoerd, moet een algemene beschrijving worden geüpload in TRACES NT.
Let op:
- de vrijstelling geldt niet bij definitieve invoer. Als een vrijgestelde instelling een cultuurgoed definitief invoert, bijvoorbeeld in geval van verwerving, moet die instelling een invoervergunning aanvragen of een importeursverklaring indienen;
- het gebruik van de vrijstelling is gekoppeld aan de douaneregeling ‘tijdelijke invoer’. Om gebruik te kunnen maken van de regeling tijdelijke invoer heeft DE VERZENDER een douanevergunning tijdelijke invoer nodig.
Tijdelijke invoer ten behoeve van een kunstbeurs
Voert u archeologische voorwerpen of delen van monumenten, ouder dan 250 jaar, in om deze te presenteren op een kunstbeurs? Dan is het mogelijk om een importeursverklaring in te dienen in plaats van een invoervergunning aan te vragen.
Let op:- als de betreffende cultuurgoederen definitief in de EU worden ingevoerd, bijvoorbeeld in geval van verkoop, wordt een invoervergunning vereist;
- het gebruik van de vrijstelling is gekoppeld aan de douaneregeling ‘tijdelijke invoer’. Om gebruik te kunnen maken van de regeling tijdelijke invoer heeft DE VERZENDER een douanevergunning tijdelijke invoer nodig.
Toegang tot het digitale systeem
Vanaf 28 juni 2025 invoervergunning of importeursverklaring nodig
Verwacht u vanaf 28 juni 2025 gebruik te maken van de invoervergunning of importeursverklaring? Dan heeft u toegang nodig tot TRACES NT (TNT). Dat is het Europese digitale systeem voor de verwerking van vergunningen en verklaringen. TRACES NT is beschikbaar in verschillende talen. U kunt hierover de taal van uw browser instellen.
U kunt zich vanaf nu alvast registreren als gebruiker. U kunt dan direct vanaf 28 juni 2025 een invoervergunning, een importeursverklaring of en algemene beschrijving indienen
EU Login-account
Om gebruik te kunnen maken van TRACES NT heeft u allereerst een EU Login-account nodig. Voor hulp bij het aanmaken van een EU Login-account raadpleegt u de online help-pagina (Engelstalig) of de veelgestelde vragen (Engelstalig).
Heeft u al een EU Login account? Dan is het niet nodig een nieuw account aan te maken.
Multifactor-authenticatie
Om TRACES te kunnen gebruiken is multifactor-authenticatie nodig. U kunt daarvoor de EU Login app gebruiken:
u installeert de EU-login app op uw smartphone of tablet. U vindt de EU-Login app in de appstore of de Play store;
u koppelt uw smartphone of tablet aan uw EU Login account. Daarvoor logt u in op uw EU-login account. In de accountinstellingen kiest u de optie “mijn account” en vervolgens “mijn mobiele apparaten beheren”. Voor hulp bij het koppelen van uw mobiele apparaat raadpleegt u de handleiding (Engelstalig).
Gebruikt u de EU login app al? Dan kunt u deze stappen overslaan.
Exploitant – houder van de goederen: de persoon die de eigenaar is van de goederen, een soortgelijk recht heeft om erover te beschikken, of er fysieke controle over uitoefent;
Exploitant – vrijgestelde instelling: musea of andere erfgoed- of onderzoeksinstellingen die in aanmerking komen voor vrijstelling om cultuurgoederen tijdelijk in te voeren voor educatieve doeleinden of onderzoek.
Wanneer u de eerste keer inlogt, selecteert u de gebruikersrol die op u van toepassing is. U wordt doorgeleid naar een zoekvenster waar u kunt zoeken naar uw organisatie.
Als u of uw organisatie niet al in TRACES is geregistreerd, kunt u een verzoek indienen om als nieuwe ‘Exploitant’ geregistreerd te worden:
U vult de gevraagde gegevens in;
als exploitantsactiviteit selecteert u het hoofdstuk [Import of cultural goods];
als sectie en als activiteit selecteert u [houder van de goederen] of [vrijgestelde instelling];
u dient uw registratieverzoek in via de knop ‘Machtiging aanvragen’.
Als u werkt voor een organisatie die wel al in TRACES is geregistreerd, selecteert u uw organisatie in het zoekvenster. U kunt dan direct de machtiging aanvragen als ‘Gebruiker’. Uw aanvraag wordt gevalideerd door een beheerder binnen uw organisatie.
Om TRACES te kunnen gebruiken, moet zowel uw status als ‘Exploitant’ als uw status als ‘Gebruiker’ zijn gevalideerd. De validatie van de ‘Exploitant’ gebeurt door de autoriteiten. Na deze validatie heeft de eerst geregistreerde gebruiker in de organisatie beheerdersrechten. De beheerder valideert eventuele volgende aanmeldingen binnen de organisatie.
Meer informatie over de EU-invoerregeling leest u op de website van de Europese Commissie inclusief de in het Engels veelgestelde vragen (Frequently Asked Questions):
Op de pagina van de Rijksoverheid en de Douane staat ook meer informatie over de invoer van cultuurgoederen. Daarnaast werken de Douane, het Ministerie van OCW en de Inspectie aan een Nederlandstalige versie met vragen en antwoorden. Deze worden binnenkort op deze website gepubliceerd.
