Monitor museaal beheer collecties Erfgoedwet 2023-2024 gepubliceerd
Beschikken museale beheerders over actueel beleid voor het beheer van hun collectie? In hoeverre maken zij de collectie digitaal toegankelijk voor publiek en professionals? Hebben zij hun collectie volledig en goed geregistreerd? Hoe volgen de museale beheerders de fysieke staat van de objecten? Welke incidenten hebben zich in de afgelopen jaren voorgedaan? Deze en andere vragen worden beantwoord in de rapportage Monitor museaal beheer collecties Erfgoedwet 2023-2024 van de Inspectie Overheidsinformatie en Erfgoed.
Over de monitor
Goed beheer van museale collecties is essentieel voor het behoud van het culturele erfgoed van Nederland. Instellingen die rijkscollectie of een andere collectie beheren waarop de Erfgoedwet van toepassing is, dragen hierin een bijzondere verantwoordelijkheid. De Erfgoedwet stelt kaders voor het beheer; de Inspectie houdt hier toezicht op.
Via de monitor stelt de Inspectie periodiek vragen aan museale beheerders over hoe zij het beheer en de toegankelijkheid van hun collecties hebben geregeld. De vragen in de monitor hebben onder andere betrekking op beleid, toegankelijkheid, behoud en veiligheidszorg. De monitor geeft organisaties inzicht in hoe zij ervoor staan op deze punten. De Inspectie gebruikt de uitkomsten ook voor haar risicoanalyse, waarmee zij keuzes maakt voor toekomstige inspecties.
Een greep uit de resultaten
In 2024 hebben 34 museale beheerders de monitor van de Inspectie ingevuld. Zij geven allemaal aan te beschikken over beleid voor het collectiebeheer, al is dat beleid in bijna een vijfde van de gevallen vóór 2020 vastgesteld. De Inspectie signaleert daarnaast een stijgende trend in de digitale toegankelijkheid van collecties: waar in 2020 nog 13% van de beheerders de volledige collectie online beschikbaar stelde, is dat aandeel inmiddels opgelopen tot ruim een kwart.
Steeds meer beheerders geven aan (ook) op systematische wijze de actuele fysieke staat van de collectie te controleren, bijvoorbeeld steekproefsgewijs. Waar in 2020 nog 32% de conditie steekproefsgewijs controleerde, is dat nu 47%. Ook blijkt dat steeds meer beheerders hun collectieregistratie volledig hebben aangesloten op de database Collectie Nederland. Dit is gestegen van 18% in 2020 naar 42% in 2024. Door aansluiting worden objecten beter vindbaar voor het publiek.
Als het gaat om incidenten met de collectie, geeft bijna een kwart van de beheerders aan dat onopzettelijke beschadiging door het eigen personeel het meest voorkomt.
Databank en meerjarig onderzoek
De rapportage geeft inzicht in de algemene trends in het beheer van museale collecties. De resultaten van de monitor worden na de zomer toegevoegd aan de databank van de Inspectie.
De Inspectie houdt daarnaast toezicht op het beheer van de rijkscollectie via een meerjarig onderzoeksprogramma bij alle museale beheerders. Elke beheerder krijgt na het inspectiebezoek een rapport. Wanneer alle museale beheerders zijn geïnspecteerd, publiceert de Inspectie tevens een overkoepelend rapport. Ook deelt de Inspectie tussentijds haar eerste overkoepelende bevindingen.
